Każdemu z nas może przytrafić się sytuacja, w której zetknie się z policją, prokuratorem bądź sądem. Pół biedy, jeśli będzie tylko świadkiem. A co w sytuacji, gdy będzie stroną postępowania karnego – podejrzanym lub osobą pokrzywdzoną przestępstwem? Jak najszybciej i bez niepotrzebnych nerwów zakończyć sprawę? Jak uzyskać dla siebie jak najlepsze rozstrzygnięcie?
Odpowiedzią może być MEDIACJA. Przeprowadzona przez kompetentną osobę, przy spełnieniu kilku warunków, może uchronić przed dostaniem się w powolne i naszpikowane kruczkami prawnymi tryby postępowanie karnosądowego.
W postępowaniu karnym, na wszystkich jego etapach, prowadzący sprawę powinien zaproponować stronom (pokrzywdzonemu i podejrzanemu) możliwość skorzystania z mediacji. Jeśli tego nie zrobi, sami możemy złożyć taki wniosek. Aby doszło do mediacji obie strony muszą się na nią zgodzić, w przeciwnym razie z mediacji nici. Istotą mediacji jest bowiem dobrowolność. Każda ze stron zgłaszająca gotowość udziału w mediacji musi mieć świadomość, że na mediacji zyska, polepszy swoją sytuację lub szybko zakończy nieprzyjemną dla siebie sprawę karną. Należy jednak pamiętać, że mediacja, to przede wszystkim poszukiwanie kompromisu.
W praktyce rozmowy mediacyjne prowadzi bezstronny mediator. To on na zlecenie sądu lub prokuratora umawia strony na spotkanie, na którym przy jednym stole mogą porozmawiać o wzajemnych oczekiwaniach. Mediator gra tu rolę arbitra, nie może sugerować stronom rozwiązań, ani tym bardziej wywierać nacisków. Zadaniem prowadzącego rozmowy jest stworzenie takich warunków, by każdy z uczestników mógł swobodnie przedstawić swoje racje. Co ważne, mediator zna przepisy prawa, które mogą być wykorzystane w danej sprawie, objaśnia je i przestawia korzyści jakie może przynieść stronom ich zastosowanie. To, czy mediacja się powiedzie, zależy już tylko od woli stron i otwartości na kompromis. Po zakończeniu rozmów mediator przekazuje organowi który skierował do niego strony raport z ich przebiegu. W raporcie tym opisuje czy strony doszły do porozumienia i czy widzą możliwość konsensualnego zakończenia sprawy.
Udana mediacja może mieć duże znaczenie dla toczącego się postępowania karnego. Pokrzywdzonemu przestępstwem może przynieść satysfakcjonujące zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę bądź doprowadzić do naprawienia szkody materialnej wyrządzonej przestępstwem. Sprawca może uzyskać łagodniejszy wyrok lub warunkowe umorzenie postępowania.
Należy jednak pamiętać o jednym: istotą skutecznej mediacji jest doprowadzenie do sytuacji, w której i pokrzywdzony i sprawca uzyskują coś dla siebie. To co uzyskują obie strony, to szybie zakończenie sprawy, zaoszczędzenie czasu, pieniędzy i nerwów, których utrata zawsze towarzyszy toczącemu się miesiącami lub latami postępowaniu karnemu.
Nieudana mediacja nie ma żadnego wpływu na toczące się postępowanie. Organ, który prowadzi sprawę: sąd, prokurator czy policjant traktuje ją, jakby nigdy się nie odbyła. Dlaczego więc nie spróbować? Zawsze warto rozmawiać.